Ðồng chí Nguyễn Hữu Thọ, tấm gương sáng về tinh thần yêu nước thiết tha, ý chí đấu tranh cách mạng kiên cường
- Thứ hai - 30/06/2025 09:25
- In ra
- Đóng cửa sổ này
Đồng chí Nguyễn Hữu Thọ, nguyên Quyền Chủ tịch nước; Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chủ tịch Ðoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam… một trí thức lớn đầy tâm huyết với cách mạng; một nhà hoạt động chính trị - xã hội có uy tín và tài năng; người chiến sĩ cộng sản kiên định, tận trung với nước, tận hiếu với dân, vì sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, phồn vinh.
Luật sư Nguyễn Hữu Thọ (giữa) với các nhà báo. Ảnh: Tư liệu
Ðồng chí Nguyễn Hữu Thọ (bí danh Ba Nghĩa) sinh ngày 10/7/1910 trong một gia đình công chức trung lưu, tại làng Long Phú, tổng Long Hưng Hạ, quận Trung Quận, tỉnh Chợ Lớn (nay thuộc thị trấn Bến Lức, tỉnh Long An).
Thuở nhỏ, Nguyễn Hữu Thọ học tại Trường tiểu học Long Mỹ, huyện Long Mỹ, Rạch Giá. Năm 1921, Ông được gia đình cho sang Pháp học và tốt nghiệp cử nhân luật với tấm bằng hạng ưu. Tháng 5/1933, ông về quê hương, làm luật sư tập sự rồi trở thành luật sư chính thức. Từ năm 1939, Ông thành lập Văn phòng luật sư riêng ở Mỹ Tho, sau đó ở Vĩnh Long, Cần Thơ, rồi Sài Gòn - Chợ Lớn. Trực tiếp chứng kiến cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ năm 1940 và sự đàn áp dã man của thực dân Pháp, cùng những phiên tòa do thực dân Pháp dựng lên để buộc tội các chiến sĩ khởi nghĩa, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ cảm phục tinh thần bất khuất vì lý tưởng cao cả của các chiến sĩ cộng sản, xót thương đồng bào, thấy rõ bản chất đen tối, tàn bạo của chính quyền thực dân. Từ đó, đưa Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đến con đường cách mạng.
Ngày 16/10/1949, Luật sư đã vinh dự được kết nạp vào Ðảng cộng sản Ðông Dương. Ðây là dấu mốc quan trọng nhất và đáng ghi nhớ nhất trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Ông. Bằng uy tín cá nhân, tài năng tổ chức, Luật sư đã quy tụ quần chúng, học sinh, sinh viên và trí thức tham gia vào cuộc đấu tranh cách mạng. Nhiều phong trào do đồng chí lãnh đạo như: tổ chức đám tang Trần Văn Ơn, cuộc tổng biểu dương lực lượng Ngày toàn quốc chống Mỹ, đuổi tàu chiến Mỹ khỏi hải phận Việt Nam... Văn phòng của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ giữa Sài Gòn được xem như "Tổng hành dinh" của phong trào đấu tranh công khai của các tầng lớp Nhân dân thành phố và Nam Bộ.
Năm 1950, đồng chí bị thực dân Pháp bắt nhiều lần tại Sài Gòn, lưu đày gần ba năm lên tận Mường Tè, tỉnh Lai Châu; cuối năm 1954 bị Mỹ - Diệm bắt giam và lưu đày suốt bảy năm ở Tuy Hòa và miền núi Củng Sơn, tỉnh Phú Yên. Tất cả những thủ đoạn hăm dọa, dụ dỗ của quân thù đều không lay chuyển được ý chí của nhà trí thức yêu nước. Cuối năm 1961, sau khi được lực lượng cách mạng giải thoát, Luật sư về chiến khu Dương Minh Châu, Tây Ninh. Và tại đây, tháng 2/1962, Ðại hội lần thứ nhất Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam đã bầu Luật sư làm Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, trực tiếp tham gia lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của đồng bào và chiến sĩ miền Nam.
Theo sự chỉ đạo của Trung ương, giữa năm 1964, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đã chủ trì Ðại hội lần thứ hai Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam để triển khai chủ trương tiếp tục mở rộng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phân hóa cao độ hàng ngũ kẻ thù, tranh thủ hơn nữa sự đồng tình, ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với cuộc đấu tranh chính nghĩa của Nhân dân ta. Năm 1967, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ chủ trì Ðại hội bất thường Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam để thảo luận và thông qua Cương lĩnh chính trị mới nhằm liên hiệp hành động với mọi lực lượng có thể liên hiệp được, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ rộng rãi hơn nữa, tạo sức mạnh tiếp tục đưa cuộc kháng chiến của Nhân dân ta tiến lên giành nhiều thắng lợi to lớn hơn. Năm 1968, quân giải phóng miền Nam đã đồng loạt tấn công Mỹ - ngụy ở các tỉnh, thành, quận lỵ, chi khu và cả Sài Gòn, đầu não chỉ huy chiến tranh của Mỹ - ngụy, buộc chúng phải ngồi vào bàn thương lượng hòa bình ở Pa-ri với sự có mặt của đại diện Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.
Tháng 6/1969, Ðại hội đại biểu quốc dân toàn miền Nam được tổ chức và ra Nghị quyết thành lập Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Luật sư Nguyễn Hữu Thọ được Ðại hội bầu làm Chủ tịch Hội đồng cố vấn Chính phủ. Sự kiện này đánh dấu thắng lợi hết sức to lớn về chính trị và ngoại giao của dân và quân miền Nam, trong đó có vai trò của Luật sư, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ.
Sau thắng lợi hoàn toàn của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, non sông thu về một mối, ngày 25/4/1976, trong Cuộc tổng tuyển cử bầu Quốc hội nước Việt Nam thống nhất, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã trúng cử đại biểu Quốc hội với sự tín nhiệm rất cao; và tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa VI, Luật sư được bầu làm Phó Chủ tịch nước và lần lượt giữ nhiều chức vụ quan trọng của Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Với những công lao to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Ðảng và dân tộc, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ đã được Ðảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng và nhiều huân, huy chương cao quý khác; được Hội đồng hòa bình thế giới tặng thưởng Huân chương J.Cu-ri-ê. Nhà nước Liên Xô (trước đây) tặng Giải thưởng quốc tế Lê-nin và Huân chương Hữu nghị Vì sự nghiệp củng cố hòa bình giữa các dân tộc. Nhà nước Cu-ba tặng thưởng Huân chương Ðoàn kết - chiến đấu. Nhà nước Bun-ga-ri tặng giải thưởng Ði-mi-trốp...
Kỷ niệm 115 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Hữu Thọ là dịp để chúng ta ôn lại, tưởng nhớ, biết ơn, và quan trọng hơn là, học tập và noi theo tấm gương của một trí thức lớn, một chiến sĩ cộng sản kiên định, một nhà lãnh đạo suốt đời phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Tiếp tục "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", xây dựng Ðảng thật sự trong sạch, vững mạnh; đấu tranh chống mọi biểu hiện suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống; chống chủ nghĩa cá nhân, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam thật sự của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Tăng cường sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, để tiếp thêm sức mạnh, ý chí quyết tâm trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, biến những thành tựu vẻ vang thành động lực để hoàn thành sứ mệnh lịch sử trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phát triển mạnh mẽ của đất nước.
Thuở nhỏ, Nguyễn Hữu Thọ học tại Trường tiểu học Long Mỹ, huyện Long Mỹ, Rạch Giá. Năm 1921, Ông được gia đình cho sang Pháp học và tốt nghiệp cử nhân luật với tấm bằng hạng ưu. Tháng 5/1933, ông về quê hương, làm luật sư tập sự rồi trở thành luật sư chính thức. Từ năm 1939, Ông thành lập Văn phòng luật sư riêng ở Mỹ Tho, sau đó ở Vĩnh Long, Cần Thơ, rồi Sài Gòn - Chợ Lớn. Trực tiếp chứng kiến cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ năm 1940 và sự đàn áp dã man của thực dân Pháp, cùng những phiên tòa do thực dân Pháp dựng lên để buộc tội các chiến sĩ khởi nghĩa, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ cảm phục tinh thần bất khuất vì lý tưởng cao cả của các chiến sĩ cộng sản, xót thương đồng bào, thấy rõ bản chất đen tối, tàn bạo của chính quyền thực dân. Từ đó, đưa Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đến con đường cách mạng.
Ngày 16/10/1949, Luật sư đã vinh dự được kết nạp vào Ðảng cộng sản Ðông Dương. Ðây là dấu mốc quan trọng nhất và đáng ghi nhớ nhất trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Ông. Bằng uy tín cá nhân, tài năng tổ chức, Luật sư đã quy tụ quần chúng, học sinh, sinh viên và trí thức tham gia vào cuộc đấu tranh cách mạng. Nhiều phong trào do đồng chí lãnh đạo như: tổ chức đám tang Trần Văn Ơn, cuộc tổng biểu dương lực lượng Ngày toàn quốc chống Mỹ, đuổi tàu chiến Mỹ khỏi hải phận Việt Nam... Văn phòng của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ giữa Sài Gòn được xem như "Tổng hành dinh" của phong trào đấu tranh công khai của các tầng lớp Nhân dân thành phố và Nam Bộ.
Năm 1950, đồng chí bị thực dân Pháp bắt nhiều lần tại Sài Gòn, lưu đày gần ba năm lên tận Mường Tè, tỉnh Lai Châu; cuối năm 1954 bị Mỹ - Diệm bắt giam và lưu đày suốt bảy năm ở Tuy Hòa và miền núi Củng Sơn, tỉnh Phú Yên. Tất cả những thủ đoạn hăm dọa, dụ dỗ của quân thù đều không lay chuyển được ý chí của nhà trí thức yêu nước. Cuối năm 1961, sau khi được lực lượng cách mạng giải thoát, Luật sư về chiến khu Dương Minh Châu, Tây Ninh. Và tại đây, tháng 2/1962, Ðại hội lần thứ nhất Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam đã bầu Luật sư làm Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, trực tiếp tham gia lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của đồng bào và chiến sĩ miền Nam.
Theo sự chỉ đạo của Trung ương, giữa năm 1964, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đã chủ trì Ðại hội lần thứ hai Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam để triển khai chủ trương tiếp tục mở rộng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phân hóa cao độ hàng ngũ kẻ thù, tranh thủ hơn nữa sự đồng tình, ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với cuộc đấu tranh chính nghĩa của Nhân dân ta. Năm 1967, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ chủ trì Ðại hội bất thường Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam để thảo luận và thông qua Cương lĩnh chính trị mới nhằm liên hiệp hành động với mọi lực lượng có thể liên hiệp được, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ rộng rãi hơn nữa, tạo sức mạnh tiếp tục đưa cuộc kháng chiến của Nhân dân ta tiến lên giành nhiều thắng lợi to lớn hơn. Năm 1968, quân giải phóng miền Nam đã đồng loạt tấn công Mỹ - ngụy ở các tỉnh, thành, quận lỵ, chi khu và cả Sài Gòn, đầu não chỉ huy chiến tranh của Mỹ - ngụy, buộc chúng phải ngồi vào bàn thương lượng hòa bình ở Pa-ri với sự có mặt của đại diện Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.
Tháng 6/1969, Ðại hội đại biểu quốc dân toàn miền Nam được tổ chức và ra Nghị quyết thành lập Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Luật sư Nguyễn Hữu Thọ được Ðại hội bầu làm Chủ tịch Hội đồng cố vấn Chính phủ. Sự kiện này đánh dấu thắng lợi hết sức to lớn về chính trị và ngoại giao của dân và quân miền Nam, trong đó có vai trò của Luật sư, Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ.
Sau thắng lợi hoàn toàn của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, non sông thu về một mối, ngày 25/4/1976, trong Cuộc tổng tuyển cử bầu Quốc hội nước Việt Nam thống nhất, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã trúng cử đại biểu Quốc hội với sự tín nhiệm rất cao; và tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa VI, Luật sư được bầu làm Phó Chủ tịch nước và lần lượt giữ nhiều chức vụ quan trọng của Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Với những công lao to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Ðảng và dân tộc, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ đã được Ðảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng và nhiều huân, huy chương cao quý khác; được Hội đồng hòa bình thế giới tặng thưởng Huân chương J.Cu-ri-ê. Nhà nước Liên Xô (trước đây) tặng Giải thưởng quốc tế Lê-nin và Huân chương Hữu nghị Vì sự nghiệp củng cố hòa bình giữa các dân tộc. Nhà nước Cu-ba tặng thưởng Huân chương Ðoàn kết - chiến đấu. Nhà nước Bun-ga-ri tặng giải thưởng Ði-mi-trốp...
Kỷ niệm 115 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Hữu Thọ là dịp để chúng ta ôn lại, tưởng nhớ, biết ơn, và quan trọng hơn là, học tập và noi theo tấm gương của một trí thức lớn, một chiến sĩ cộng sản kiên định, một nhà lãnh đạo suốt đời phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Tiếp tục "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", xây dựng Ðảng thật sự trong sạch, vững mạnh; đấu tranh chống mọi biểu hiện suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống; chống chủ nghĩa cá nhân, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam thật sự của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Tăng cường sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, để tiếp thêm sức mạnh, ý chí quyết tâm trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, biến những thành tựu vẻ vang thành động lực để hoàn thành sứ mệnh lịch sử trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phát triển mạnh mẽ của đất nước.
Vương Khuê