Tháng 6/1925, tại Quảng Châu (Trung Quốc), Nguyễn Ái Quốc đã sáng lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên - tổ chức cách mạng đầu tiên của nước ta theo xu hướng chủ nghĩa cộng sản khoa học. Hội đề ra chính cương, chương trình hoạt động và điều lệ tóm tắt. Cơ quan tuyên truyền của Hội là tuần báo Thanh niên.
Dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Ái Quốc, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên thông qua mối quan hệ bạn bè, báo chí và phong trào “vô sản hóa” đã vận dụng linh hoạt, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn Việt Nam, hướng phong trào yêu nước đi theo khuynh hướng cách mạng vô sản. Hội xác định mục tiêu của cuộc cách mạng Việt Nam là đánh đổ thực dân Pháp kết hợp chặt chẽ với cuộc đấu tranh chống phong kiến giành độc lập cho dân tộc, nhà máy, hầm mỏ cho công nhân, ruộng đất cho nông dân và quyền sống, quyền tự do cho mọi người. Hội xác định lực lượng cách mạng, vai trò, vị trí và mối quan hệ của các giai cấp, các tầng lớp trong xã hội Việt Nam, với công - nông là lực lượng nòng cốt, là đội quân chủ lực, là gốc cách mạng; còn học trò, nhà buôn nhỏ, điền chủ nhỏ là bầu bạn cách mệnh của công nông. Hội xác định điều kiện tiên quyết của cách mạng: “Trước hết phải có Đảng cách mệnh để trong thì vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi”, Đảng muốn vững phải lấy chủ nghĩa Lênin “làm cốt”. Đảng đó đòi hỏi mọi đảng viên và quần chúng cách mạng phải có đạo đức trong sáng, phải đứng trong các đoàn thể, hội giới, nghề nghiệp, hoặc các phường hội công khai hợp pháp hoặc bí mật bất hợp pháp, đặt dưới sự dưới sự lãnh đạo của Đảng, phải hiểu được bản chất và tuyệt đối tuân theo chủ nghĩa Mác - Lênin thì cách mạng mới đi tới thắng lợi.
Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã mở các lớp huấn luyện chính trị, chọn những thanh niên ưu tú trong nước và những người Việt Nam yêu nước ở nước ngoài để huấn luyện. Nguyễn Ái Quốc là người trực tiếp phụ trách tổ chức và huấn luyện các lớp học này. Sau khi được đào tạo, các học viên về nước tuyên truyền đường lối cách mạng và thành lập các chi bộ các cấp ở trong nước. Hội đóng vai trò quan trọng trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin và trở thành hạt nhân lãnh đạo phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp. Nhiều cán bộ Hội sau này đã trở thành những người cộng sản chân chính và là nòng cốt của Đảng ta. Với vai trò là “tổ chức tiền thân”, từ những hạt nhân Việt Nam Thanh niên Cộng sản Đoàn, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã có hàng nghìn hội viên hoạt động khắp cả nước.
Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đi sâu vận động quần chúng, nhất là phong trào “vô sản hóa” đã tập hợp được các tầng lớp nhân dân lao động. Hội biết tận dụng các tổ chức công khai hợp pháp để tuyên truyền vận động đông đảo quần chúng và chuyển thành tổ chức chính trị quần chúng của mình. Cuối năm 1928, tại Bắc Kỳ, một số nhà máy, xí nghiệp đã có tổ chức công hội; ở nông thôn có tổ chức nông hội ra đời. Ở các tỉnh Nam Bộ có các tổ chức hội thể thao, nhóm đọc báo, hội lợp nhà, tổ văn công, tương tế ái hữu, tương trợ giáo chức, hội phụ nữ,… Thông qua các tổ chức này, báo chí tiến bộ như Thanh niên, Việt Nam hồn, Hồi trống tự do, tác phẩm Đường Kách mệnh đã đến được với quần chúng Nhân dân.
Với sự phát triển mạnh mẽ của phong trào “vô sản hóa” do Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên phát động đã làm lan rộng tư tưởng cách mạng trong giai cấp công nhân. Cũng từ đây, nhiều tổ chức cộng sản lần lượt ra đời: Đông Dương Cộng sản Đảng (ở miền Bắc), An Nam Cộng sản Đảng (ở miền Nam), và Đông Dương Cộng sản Liên đoàn (ở miền Trung). Trước nguy cơ chia rẽ trong phong trào cộng sản, dưới sự chủ trì của Nguyễn Ái Quốc, Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản được tổ chức tại Cửu Long (Hồng Kông). Hội nghị đã thống nhất thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam - đánh dấu một bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử cách mạng Việt Nam.
Sự ra đời và hoạt động của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên khẳng định công lao vĩ đại đầu tiên của lãnh tụ Nguyễn Ái Quôc – Hồ Chí Minh. Người là trụ cột trong việc hoạch định đường lối chiến lược cho cách mạng Việt Nam, đi tới xây dựng một phong trào cộng sản thống nhất, bảo đảm cho cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Trải qua 100 năm, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên vẫn là viên ngọc quý, tỏa sáng trong lịch sử dân tộc, là chất liệu nền tảng truyền đời cho sự tồn tại và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam trên các phương diện, là cơ sở góp phần giữ vững, kế thừa, phát huy những truyền thống đó, làm cho Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, xứng đáng với niềm tin yêu của Nhân dân.
Thái Văn Khởi
Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy
Bác Hồ với Báo chí cách mạng Việt Nam, Báo chí Kiên Giang học và làm theo Bác
Phản bác luận điệu xuyên tạc quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí ở Việt Nam
Một số giải pháp về phát triển khởi nghiệp sáng tạo
Kỹ năng số cần thiết cho người dân nông thôn trong giai đoạn hiện nay
Văn bản mới (số tháng 6 năm 2025)