Lan tỏa giá trị Lễ hội truyền thống Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực

Lễ hội gắn kết truyền thống và hiện tại
Trong thời kỳ thực dân Pháp xâm lược Việt Nam lần thứ nhất, Nguyễn Trung Trực với chí khí kiên cường, tinh thần bất khuất, đã lãnh đạo nghĩa quân lập nên nhiều chiến công vang dội, trong đó có trận hỏa công đốt cháy tàu L’Esperance trên sông Nhật Tảo. Dù bị giặc bắt và hành quyết tại Rạch Giá năm 1868, tên tuổi và câu nói bất hủ của ông “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam, thì mới hết người Nam đánh Tây” đã trở thành biểu tượng cho ý chí quật cường, bất khuất của Nhân dân ta.
Sau khi Nguyễn Trung Trực hy sinh, Nhân dân địa phương đã lập bàn thờ tưởng niệm ông tại Đình Nam Hải. Đến năm 1891, Đình Nam Hải được dời về vị trí hiện nay (phường Rạch Giá) và hàng năm tổ chức giỗ ông từ ngày 26-28/8 âm lịch.
Trải qua nhiều biến động lịch sử, Đình Nam Hải đổi tên thành Đình thần Nguyễn Trung Trực và trở thành nơi thờ tự chính, thu hút đông đảo người dân đến chiêm bái. Năm 1988, Bộ Văn hóa - Thông tin đã công nhận Mộ và Đình Nguyễn Trung Trực - Rạch Giá là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Từ đó, lễ giỗ ông được tổ chức quy mô hơn, trở thành Lễ hội truyền thống Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực. Lễ hội Nguyễn Trung Trực đã được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, khẳng định giá trị bền vững trong đời sống văn hóa tinh thần của Nhân dân.
Năm 2025, Lễ hội truyền thống kỷ niệm 157 năm Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực hy sinh được tổ chức trong bối cảnh đặc biệt: Tỉnh An Giang được thành lập trên cơ sở hợp nhất 02 tỉnh An Giang và Kiên Giang. Vì vậy, quy mô và tầm vóc của lễ hội cũng được mở rộng, với chuỗi hoạt động phong phú, gồm cả phần lễ và phần hội.
Ở phần lễ, điểm nhấn là: Lễ Thắp hương bia ghi dấu nơi Anh hùng Nguyễn Trung Trực hy sinh; Lễ Dâng hương tại Đình và Công viên tượng đài Nguyễn Trung Trực; Chương trình nghệ thuật khai mạc lễ hội với chủ đề ca ngợi truyền thống yêu nước, tôn vinh hình tượng Anh hùng Nguyễn Trung Trực, được truyền hình trực tiếp trên sóng phát thanh và truyền hình An Giang và tiếp sóng nhiều đài trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Ở phần hội, nhiều hoạt động văn hóa - thể thao hấp dẫn được tổ chức, như: Liên hoan Lân - Sư - Rồng; giải võ cổ truyền; Hội thi và không gian Đờn ca tài tử Nam Bộ; Liên hoan sân khấu thanh niên với chủ đề “Khí phách người anh hùng dân tộc”; Hội chợ thương mại - OCOP; trưng bày ảnh nghệ thuật “An Giang - Đất nước - Con người”...
Lan tỏa giá trị di sản trong giai đoạn mới
Trước đây, Lễ hội Nguyễn Trung Trực chủ yếu diễn ra tại thành phố Rạch Giá, thì năm nay, sau hợp nhất đơn vị hành chính cấp tỉnh, quy mô và phạm vi lễ hội được mở rộng, lan tỏa đến nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh An Giang.
Nhiều địa phương tổ chức các hoạt động tưởng niệm, trưng bày, giao lưu văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao, tạo nên một “không gian lễ hội liên kết toàn tỉnh”. Đây là điểm đổi mới quan trọng, thể hiện quyết tâm của An Giang trong việc đưa Lễ hội Nguyễn Trung Trực thành sự kiện chung, có sức lan tỏa rộng khắp, gắn kết truyền thống lịch sử với nhiệm vụ xây dựng và phát triển tỉnh trong giai đoạn mới.
Lễ hội Nguyễn Trung Trực năm 2025 không chỉ dừng lại ở việc tri ân một vị anh hùng dân tộc, mà còn mở ra cơ hội để An Giang quảng bá hình ảnh, khẳng định vị thế và tiềm năng phát triển. Thông qua lễ hội, An Giang tiếp tục đẩy mạnh phát triển du lịch văn hóa tâm linh, gắn kết với các điểm đến nổi tiếng như Khu du lịch Núi Sam, chùa Tây An, lăng Thoại Ngọc Hầu... Đồng thời, việc tổ chức Hội chợ thương mại - OCOP và trưng bày sản phẩm đặc trưng còn góp phần thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ hàng hóa, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Đặc biệt, thông qua lễ hội bồi đắp lòng yêu nước, củng cố khối đại đoàn kết, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ, góp phần giữ gìn và lan tỏa di sản văn hóa, khẳng định bản sắc, phát huy tiềm năng, thế mạnh, xây dựng một An Giang giàu đẹp, văn minh, nghĩa tình.
Dương Hoàng Vũ
Sở Văn hóa và Thể thao An Giang