Nam Kỳ khởi nghĩa - Dấu son lịch sử của miền Nam “Thành đồng Tổ quốc”

Từ năm 1939-1940, trong bối cảnh chiến tranh thế giới lan rộng, trật tự thuộc địa của Pháp ở Đông Dương biến động, chính quyền thực dân vừa nhân nhượng với phát xít Nhật, vừa tăng cường đàn áp phong trào yêu nước ở Việt Nam. Tổ chức đảng ở Nam Kỳ phát triển cơ sở, xây dựng lực lượng chính trị, tổ chức đội tự vệ, chuẩn bị từng bước cho khả năng dùng bạo lực cách mạng khi thời cơ xuất hiện. Cùng với hoạt động tuyên truyền, phong trào chống bắt lính và chống sưu thuế lan rộng ở nhiều địa bàn nông thôn và đô thị, tạo nền tảng cho một đợt đấu tranh mới.
Đầu tháng 11/1940, Trung ương Đảng đánh giá tổng thể và chủ trương hoãn cuộc khởi nghĩagiành chính quyền do chưa đảm bảo điều kiện thành công; tuy nhiên điều kiện liên lạc khó khăn, lệnh hoãn không đến kịp cơ sở ở nhiều nơi. Tối 22 rạng sáng 23/11/1940, lực lượng khởi nghĩa tại một số tỉnh miền Đông và miền Tây Nam Bộ đồng loạt nổ súng. Mục tiêu trước mắt là tấn công đồn bốt, phá đường dây liên lạc, chiếm giữ tạm thời các cơ sở hành chính, làm rối loạn bộ máy cai trị của chính quyền thực dân. Ở một số xã, tổng, chính quyền cách mạng được thành lập trong thời gian ngắn; Nhân dân tham gia tiếp tế, dẫn đường, bảo đảm liên lạc và che giấu cán bộ.
Tại Sài Gòn - Chợ Lớn, kế hoạch không thực hiện được do bị giới nghiêm và kiểm soát chặt. Dù vậy, phong trào ở Gia Định, Mỹ Tho, Cần Thơ, Trà Vinh, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Rạch Giá, Long Xuyên, Cà Mau và một số địa phương khác vẫn diễn ra, thể hiện sự phối hợp trên địa bàn rộng. Sau giai đoạn đầu, do tương quan lực lượng bất lợi, chính quyền thuộc địa triển khai trấn áp quy mô lớn; nhiều cán bộ, đảng viên, quần chúng yêu nước bị bắt, bị xét xử, hoặc bị đày. Lực lượng còn lại rút vào nông thôn, rừng ngập mặn, tiếp tục duy trì hoạt động bí mật.
Nam Kỳ khởi nghĩa là cuộc sự kiện có ý nghĩa quan trọng đối với đường lối bạo lực cách mạng trong điều kiện cụ thể của Nam Bộ năm 1940. Dù không đạt mục tiêu về quân sự, nhưng sự kiện giúpĐảng ta kiểm nghiệm các yêu cầu then chốt: xây dựng lực lượng chính trị rộng rãi làm nòng cốt, phát triển vũ trang ở quy mô phù hợp, tổ chức hiệp đồng giữa các địa bàn, bảo đảm bí mật, chuẩn bị hậu cần và binh vận. Các kết quả và hạn chế cuộc khởi nghĩa được tổng kết, bổ sung vào chủ trương chuẩn bị tổng khởi nghĩa, góp phần hình thành phương án hành động thống nhất cho năm 1945.
Dù không thành công trọn vẹn, Nam Kỳ khởi nghĩa đã để lại nhiều bài học có giá trị cho công tác lãnh đạo, tổ chức và phương pháp cách mạng của Đảng ta, đó là: Đường lối và tổ chức lãnh đạo; chuẩn bị lực lượng và hậu cần; thời cơ và phương thức hành động; công tác dân vận và bảo mật; phối hợp chiến lược; xây dựng lực lượng sau khởi nghĩa…
Phát huy giá trị Nam Kỳ khởi nghĩa, trong bối cảnh mới, Đảng bộ tỉnh An Giang tiếp tục tăng cường lãnh đạo xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; nâng cao chất lượng công tác tư tưởng, tổ chức và cán bộ; giữ gìn đoàn kết nội bộ; tăng cường quan hệ mật thiết với Nhân dân. Đồng thời, bảo đảm quốc phòng - an ninh, nhất là tại địa bàn biên giới, biển đảo; chủ động phối hợp phòng, chống tội phạm và đối phó thách thức an ninh phi truyền thống; kết hợp giữa phát triển kinh tế -xã hội với củng cố quốc phòng - an ninh; đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về truyền thống cách mạng,giáo dục lịch sử cho cán bộ, đảng viên và Nhân nhân, nhất là thế hệ trẻ. Từ đó, góp phần quan trọng đưa tỉnh An Giang cùng với cả nước vững bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
Việt Cường